TÌM HIỂU VỀ TORNADO

                                                                   ::Ben Trần ::

Tornado nhiều người dịch ra Việt ngữ là cơn lốc xoáy. Thỉnh thoảng tôi nghe có người dùng chữ cuồng phong. Cơn lốc xoáy nghe hiền quá. Cuồng phong nghe nó dữ tợn hơn, như bản chất của nó, mặc dù trong tiếng cuồng phong

không chứa đựng ý nghĩa “xoáy” gì cả.

Tornado nguồn gốc từ tiếng Tây Ban Nha : “Tronado” có nghĩa là sấm sét (thunderstorm) không hiểu sao các nước dùng Anh ngữ lại đổi là Tornado. Thời tiền sử, con người cứ tưởng là cát bụi của “Ma” cũng dễ hiểu thôi ,bởi mỗi tornado đều có hình dạng , màu sắc , âm thanh và vận tốc khác nhau….Có tornado chỉ tồn tại có vài phút, có cái kéo dài đến 3 tiếng rưởi đồng hồ ! Đa số tornado thường xảy ra ở Mỹ rất hiếm khi xảy ra ở nước khác.

                                                  Hình  tornado-facts.com

Trận tornado lớn nhất trong lịch sử xảy ra vào ngày 18/3/1925 kéo qua ba tiểu bang của Hoa kỳ, bang Tennessee,Kentucky và Indiana, giết chết 747 người ,làm bị thương 2298 người. Sự thiệt hại nhà cửa thì không thể nào kể hết.Sự tàn phá ghê ghớm bởi bề ngang nó độ 1.5Km và kéo dài đến 352 cây số. Vận tốc của nó độ 300 miles/giờ.

Năm 1971 giáo sư Ted Fujita (đại học Chicago) đã phân loại các Tornado từ  Fo đến F5 .  Fo là con lốc xoáy nhỏ nhất vận tốc chỉ từ 40 đến 72miles/giờ. Kế đến là F1, F2, F3, F4 và F5 là trận lốc xoáy lớn nhất có vận tốc từ 260 đến 318 miles/giờ.

Trận lốc xoáy mới xảy ra ở Oklahoma vào ngày 20/5/13 được kể là F5 có sức gió mạnh hơn 300miles/giờ, bạn nhìn thấy trong Tivi chiếc xe tải 50 tấn bị gió thổi ngã ngang ! trong trận nầy đã giết chết 24 người trong đó kể cả một chuyên viên “săn lốc xoáy” mà họ thường gọi là “Storm Chaser”. Các ông “storm chasers” nầy giống như các nhà khoa học. Nơi nào có xuất hiện lốc xoáy là họ lái xe hướng về nó,trong khi người bình thường bỏ chạy về hướng khác. Trên xe các ông săn lốc xoáy ngoài máy quay phim thu hình còn có đầy đủ các dụng cụ để thu thập mọi chi tiết để nghiên cứu về cơn lốc xoáy.

Từ năm 2003, ông Tim Samaras đã thành lập ra công ty Twistex để nghiên cứu về những cơn lốc xoáy. Nơi nào vừa xuất hiện cơn lốc là ông liền phóng xe đến đó. Trên xe ông có trang bị đầy đủ các dụng cụ để thu thập nhiệt độ, độ ẩm không khí, áp xuất không khí, vận tốc gió để có thể nghiên cứu sâu xa hơn vì đâu nảy sinh ra hiện tượng lốc xoáy. Nhờ những người mê mẩn về lốc xoáy như ông mà các đài truyền hình , các mạng internet đã có những thước phim quí báu về những cơn lốc xoáy. Dĩ nhiên những người “săn lốc xoáy” cũng đối diện với những hiểm nguy vô cùng to lớn. Năm 1983 có năm người “săn lốc xoáy”suýt chết vì sấm sét. Sấm sét thường xảy ra bên cạnh những cơn lốc .Ngoài ra chết vì đụng xe…vì lốc xoáy xuất hiện là mỗi người chạy tán loạn bất kể hướng nào…

                                                  Sấm sét thường xuất hiện bên cạnh lốc xoáy

                                                         hình  Tornado-facts.com

                  

Các nhà khoa học cũng cần những người gan dạ,không sợ chết để thu thập nghiên cứu lốc xoáy. Bão tố thường xảy ra từ ngoài biển và các vệ tinh nhân tạo thường chụp được trước các hình ảnh của trung tâm bão từ từ tiến vào đất liền. Trong khi đó lốc xoáy xảy ra ngay tại trung tâm của lục địa và xảy ra quá thình lình, nên thường có nhiều người chết vì chạy trốn không kịp. Mà chổ trốn an toàn nhất là ở dưới hầm trong lòng đất.

Những người săn lốc xoáy cũng đối diện với những nguy cơ chết người như những phóng viên chiến trường vậy. Phóng viên chiến trường thường theo đoàn quân bạn,mà đôi khi tên bay đạn lạc cũng có thể chết như thường. Những người săn lốc xoáy tiến đến gần cơn lốc ,càng gần càng tốt, để thu thập dữ kiện và cũng có thể bị lốc cuốn chết như thường. Cơn lốc Oklahoma ngày 20/5/2013 đã giết chết 24 người trong đó có ông Tim Samaras .Ông nầy là người chuyên nghiên cứu về lốc xoáy và có hơn 10 năm kinh nghiệm “trận mạc”. Trên 10 năm ông đã cung cấp cho các đài truyền hình và các trang mạng rất nhiều tài liệu quí giá để nghiên cứu. Đúng là sinh nghề tử nghiệp.

                       

                                              Hai cơn lốc xoáy xuất hiện cùng lúc

                                                  Hình  tornado-facts.com

 Có bốn dấu hiệu cho ta biết cơn lốc xoáy sẽ xảy đến:

1/ Bầu trời tự nhiên đổi màu đen sậm.

2/ Rất nhiều mảnh vụn rơi rớt từ trên không.

3/ Những âm thanh xuất hiện tựa như thác nước và gió lùa mạnh kéo đến.

4/ Đám mây hình phểu (funnel-shaped) xuất hiện,và những đám mây lân cận bị cuốn hút vào nó.

Khi những hiện tượng nầy xảy ra bạn nên tìm chổ trốn hay nên bỏ chạỵ tùy theo bạn .

Ben Trần

16/6/2013